ભારતીય તોપખાનું આધુનિકીકરણ કાર્યક્રમ

અમેરિકી લશ્કરની એમ-૭૭૭ અફઘાનિસ્તાન યુદ્ધ દરમ્યાન.

આજે ઉત્સાહમાં આપણા જાણીતા ગણાય એવા ગુજરાતી (સંદેશ, ગુજરાત સમાચાર, મુંબઈ સમાચાર, દિવ્ય ભાસ્કર, અકિલા ), હિન્દી (દૈનિક જાગરણ) અને અંગ્રેજી (ટાઈમ્સ ઓફ ઇન્ડિયા, ધ હિંદુ, હિન્દુસ્તાન ટાઈમ્સ, ઇન્ડિયન એક્ષ્પ્રેસ) વગેરેની ઈ-કોપી ફેંદી મારી.એક પણ, એક પણ છાપામાં પહેલાથી છેલ્લા પાના સુધી ક્યાંય ઉલ્લેખ સુધ્ધાં નઈ હો!

આ મુંબઈ સમાચારનું બીજું પાનું એક ઉદાહરણ તરીકે જુઓ, છાપાના બીજા જ પાનાં પર (પહેલા પર તો તમે જાહેરાતો છાપી, તે બરાબર છે, આવક માટે જરૂરી છે ) દેશના મોટા સમાચાર હોય કે "મનોરંજન" સમાચાર?

જવા દો, આપણા ત્યાં છાપાવાળાઓને શેને પ્રાથમિકતા આપવી એની ગતાગમ ઓછી છે એ તો જૂની વાત થઇ ગઈ, મુદ્દા પર આવીએ.

૧૩ ડિસેમ્બર, ૨૦૧૬ એ આપણા દેશના સંરક્ષણ માટે સુવર્ણ દિવસ હતો. આ મંગળવારની બપોરે ૪:૩૦ વાગે ઓરિસ્સાના બાલાસોરમાં સંપૂર્ણ સ્વદેશી બનાવટની ૧૫૫-મીલીમીટરની ભારતીય તોપે પ્રાયોગિક સાબિતીના ભાગ રૂપે પહેલો ગોળો દાગ્યો!!! જે ભારતીય લશ્કરના સાધન-સરંજામ (સાચું કહો તો એની તીવ્ર અછત) વિષે જાણે છે એજ આનું વિરાટ મહત્વ સમજી શકશે.

Advanced Towed Artillery Gun System (ATAGS) - આધુનિક ખેંચીને લઇ જવામાં આવતી ૧૫૫-મિમી, ૫૨-કેલીબરની રક્ષા અનુસંધાન અને વિકાસ સંગઠન (DRDO - Defense Research and Development Organization) દ્વારા નિર્મિત આ તોપ બે ખાનગી પેઢીઓના સહયોગથી બનાવવામાં આવી છે. કલ્યાણી ગ્રુપ અને તાતા પાવર(વ્યૂહાત્મક ઇજનેરી ડીવીઝન) ભાગીદારો છે. તે ઉપરાંત રક્ષા મંત્રાલય હેઠળ આવતું OFB-Ordinance Factory Board પણ આ પરિયોજનામાં જોડાયેલ છે. જમીનથી જમીન પર માર કરતી આ તોપના બે દિવસ પ્રયોગ થયા છે અને તકનીકી માપદંડો ઉપર તે સફળ નીવડી છે. કોઈ પણ નિર્માણાધીન/વિકાસાધીન શસ્ત્ર/સાધનનો પહેલી વાર ઉપયોગ એક ખૂબ મોટી કસોટી અને મોટું સીમા-ચિન્હ છે. કેટ કેટલાય ઇજનેરો અને ટેકનિશિયનોના રાત-દિવસના ઉજાગરા અને મહેનતની કસોટી થઇ હશે અને કેવી રીતે તેઓ ફાટી આંખે પહેલો ગોળો નિર્ધારિત લક્ષ્યને જઈને વીંધે છે કે નહિ તે જોઈ રહ્યા હશે. એક ઇજનેર તરીકે મારા એ બધાં જ જાત-ભાઈઓને ખૂબ ખૂબ અભિનંદન.

આજની તારીખે ભારતીય તોપખાનામાં ૧૫૫-મિમીની તોપોની અછત એ ખૂબ જ ચિંતાજનક મુદ્દો છે અને જગ-જાહેર છે. અછત એટલી તીવ્ર છે કે ધારી લો કે એક સાથે ૫ જુદી જુદી જગ્યાએ કારગીલ ઉભા થાય તો આપણા લશ્કરની કળ વળી જાય. અને ચીન-પાકિસ્તાનની મિત્રતા એટલી ગાઢ થતી જાય છે કે આવનાર ભવિષ્યમાં આપણે એક-સામટા બે દુશ્મનો સામે બાથ ભીડવી પડે એ સાચી શક્યતા છે. પાકિસ્તાન એ ચીનનો દત્તક પુત્ર થઇ ચૂક્યો છે, ભવિષ્યના યુદ્ધમાં દીકરાને હાથ લગાડશો તો બાપ કઈ છાનો બેસી રહેવાનો નથી. 

દેશ-દ્રોહી, મુસલમાનોના તુષ્ટિકરણ અને હિન્દુઓના પતન માટે કટિબદ્ધ એવી કોંગ્રેસના છેલ્લા ૧૮ વર્ષના શાસનકાળમાં ૧૫૮૦ નવી તોપ માટેના આંતર-રાષ્ટ્રીય ટેન્ડરો કેટલીય વાર બહાર પડ્યા અને રદ્દ થયા. પરિણામ એ છે કે ૧૯૮૬માં ખરીદાયેલી ૪૧૦ હોવીત્ઝર (કારગીલ યુધ્ધમાં ટીવી પર જોઈ હશે) બાદ છેલ્લા ૩૦ વર્ષમાં એક પણ નવી તોપ લશ્કરમાં જોડાઈ નથી. ઘણાં વર્ષોના આ ટેન્ડરોના ખેલ બાદ, DRDOના પુણે સ્થિત ARDE(Armament Research and Development Establishment) - શસ્ત્રસરંજામ શોધખોળ અને વિકાસ વિભાગને દેશ માટે સ્વદેશી તોપ બનાવવાનું કાર્ય સોંપાયું હતું. OFB અને ભારત ફોર્જને નાળચા બનાવવાનો આદેશ અપાયો છે. 

માનનીય શ્રી નરેન્દ્ર મોદી સાહેબના "Make in India" કાર્યક્રમ હેઠળ, ઉલ્લેખિત ખાનગી કંપનીઓના સહયોગથી લશ્કરની ખૂબ મોટી જરૂરીયાતને પહોંચી વળવા ૨ ઉત્પાદન એકમો આકાર લઇ રહ્યા છે એમ DRDOના વડા શ્રી ડો. એસ. ક્રિસ્ટોફરે જણાવ્યું.

નંગ દીઠ ૧૫ થી ૧૮ કરોડના ભાવે ૧૫૮૦ ATAGS તોપો માટે રૂ ૨૫,૦૦૦ કરોડનો કરાર કરવામાં આવ્યો છે. 

કોઈ પણ યુધ્ધમાં સૌથી વધુ સૈનિકોની શહીદી કે ઇજાનું કારણ તોપમારો હોય છે જે ૨૦-૩૦ કિલોમીટર દૂરથી કરવામાં આવે છે. પહેલા ભારે તોપમારો દુશ્મનનો કચ્ચરઘાણ વાળી દે પછી પાયદળ અને ટેન્કોની ટુકડીઓ ઓછામાં ઓછા સંઘર્ષ સાથે આગળ જઈને કબજો જમાવે છે. લશ્કરી ભાષામાં તોપ એ પાયદળની કરોડરજ્જુ છે... કરોડ ટટ્ટાર તો લશ્કર તૈયાર. એના વિના બધું નકામું. 

ભારતીય થળસેના પાસે ૨૬૪ તોપ રેજીમેન્ટ છે, દરેક પાસે ૨૧ તોપ હોય છે. મોટા ભાગની રેજીમેન્ટમાં હાલમાં હલકી ૧૦૫-મિમીની તોપો છે. પણ ભારતીય સેના ૧૫૫-મીમીની તોપને દરેક રેજીમેન્ટની પ્રાથમિક તોપ બનાવવાનું સ્વપન સેવે છે કારણકે ૧૫૫-મિમીનો મોટો ગોળો ઘણો વધારે વિનાશ નોતરે છે. 

૨૬૪ પૈકી જો માત્ર અડધી એટલે કે ૧૩૨ રેજીમેન્ટનું પણ આધુનિકીકરણ કરવા માટે 2772 તોપ જોઈએ જે હાલના ૧૫૮૦ તોપના ઓર્ડરથી ય પહોંચી ના વળાય. 

૨૫મી નવેમ્બર,૨૦૧૬ના  રક્ષા મંત્રી શ્રી મનોહર પારીકરે સંસદમાં જણાવ્યું કે ATAGS એ DRDOનો અત્યંત આગવી પ્રાથમિકતા ધરાવતા કાર્યક્રમોમાંથી (એક) છે જે સપ્ટેમ્બર,૨૦૧૫ સુધી માં સમાપ્ત કરવાનું લક્ષ્ય હતું જે હવે માર્ચ ૨૦૧૭ સુધી પાછો ઠેલાયો છે.

આ ઉપરાંત બીજી પણ તોપો હસ્તગત કરવાની યોજનાઓ કાર્યરત છે. ૧૯૮૬માં ખરીદાયેલી FH-77 બોફોર્સ ૩૯ કેલીબરના ગોળા દાગે છે. તેની ઉપલબ્ધ તકનીકી માહિતીના આધારે OFB તેની સુધારેલી આવૃત્તિની  ૧૫૫-મિમીની ૪૫-કેલીબરની તોપ બનાવી રહી છે. કેલીબર વધે એટલે તોપના નાળચાની લંબાઈ વધે અને તેની સાથે સાથે તોપની વધુ દૂર સુધી ત્રાટકવાની મારક-ક્ષમતા! આ સુધારેલી આવૃત્તિ તોપની મારક-ક્ષમતા ૨૭ થી વધીને ૩૫ કિલોમીટર થઇ જશે!!!! :)

૫મી ઓગસ્ટે રક્ષા મંત્રી શ્રીએ સંસદમાં જણાવ્યું કે આ સુધારેલી ૧૧૪  "ધનુષ" તોપ માટે OFBને ઓર્ડર આપવામાં આવ્યો છે. થળસેનાને પસંદ પડશે તો ઓર્ડર વધારીને ૪૦૦ તોપનો કરવામાં આવશે.

આ ઉપરાંત ભારતે અમેરિકા પાસેથી ૧૪૫ અત્યંત હળવી એવી ૧૫૫-મિમીની ૩૯-કેલીબરની BAE systems દ્વારા નિર્મિત તોપો માટે સોદો કર્યો છે એમ મંત્રી શ્રી એ ૨જી ડિસેમ્બરે  જણાવ્યું છે.

નવેમ્બર ૨૦૧૪માં રક્ષા મંત્રાલયે ૧૫,૭૫૦ કરોડના ખર્ચે જીપ કે તેના સમાન વાહન પર લદાય એવી ૮૧૪ Mounted Gun Systems (MGS) (સન્ની દેઓલનું બોર્ડર યાદ છે?!)  મંજૂર કરી હતી. ૨૮૦ સ્વયં-સંચાલિત  તોપો માટેના ટેન્ડર પણ બહાર પાડવામાં આવ્યા છે. આ બધી જ ૧૫૫ મિમીની ૫૨-કેલીબરની તોપો છે.

એક દિવસ એવો પણ આવશે કે કોઈ મને પૂછે કે "કોણ મોટી તોપ છે?" તો હું વટથી કહીશ કે મારો દેશ! 

સંક્ષિપ્તમાં ભારતની નવી ૧૫૫ મિમીની હાલમાં સંપાદન કરાઈ રહેલી તોપોની યાદી

• ૧૫૮૦ ખેંચીને લઇ જવાતી તોપ, ૨૫,૦૦૦ કરોડની લાગતે
• ૧૧૪ "ધનુષ" તોપ, બોફોર્સની સુધારેલી આવૃત્તિ OFB નિર્મિત
• ૧૪૫ અમેરિકી અત્યંત હળવી BAE Systems દ્વારા નિર્મિત, ૫,૦૦૦ કરોડની લાગતે
• ૮૧૪ MGS, જીપ પર લાદવામાં આવતી તોપો, ૧૫,૭૫૦ કરોડની લાગતે
• ૨૮૦ સ્વયં-સંચાલિત tracked and wheeled તોપો

તા.ક. : આ બધું આવતા ૧૦ વર્ષોમાં થશે તે બાદ આપણે ચીનનો સામનો કરવા "અમુક અંશે" તૈયાર થઇ શકશું. સાંભળીને આશ્ચર્ય થયું કે!? જો તમે નિયમિત આપણા લશ્કરી સમાચાર વાંચતા હો તો અને ભ્રષ્ટ કોગ્રેસના રાજમાં દેશનું કેટલું નુકસાન થયું છે તે જાણતાં હોત તો ના થાત. હાલમાં સાધનોની તીવ્ર અછત આપણા લશ્કરને પાંગળું બનાવી રહ્યું છે... આ જુઓ ભારત-ચીન સરખામણી